Bitwa pod Stalingradem

Faktycznie bitwa o Stalingrad (obecnie Wołgograd w południowej Rosji ) rozpoczęła się już 23 sierpnia 1942 roku potężnym bombardowaniem lotniczym. W ciągu 48h na miasto spadło ponad 1 tys. ton bomb. W wyniku bardzo ciężkich walk ulicznych z radzieckimi 62. i 64. Armią, niemiecka 6. Armia z częścią 4. Armii Pancernej zajęły niemal 90% miasta. W toku tych okrutnych zmagań, Rosjanie zorientowali się, że niemieckie skrzydła osłaniają słabsze wojska satelitów III Rzeszy: 3. i 4. Armia rumuńska, 2. węgierska i 8. włoska. To na oba skrzydła rumuńskie została ukierunkowana zimowa kontrofensywa Rosjan. 

 

19 listopada 1942 roku rozpoczęła się operacja „Uran”. Pozbawione odpowiedniej ilości czołgów i broni przeciwpancernej, wojska rumuńskie nie wytrzymały stalowej nawałnicy Armii Czerwonej. 23 listopada oba ramiona pancernych kleszczy spotkały się pod Kałaczem. Tym samym wokół Stalingradu zaciągnął się pierścień okrążenia. W „kotle” uwięzionych zostało około 260 tysięcy żołnierzy niemieckich i rumuńskich. Do tego dochodziło mniej więcej 50 tysięcy Hiwisów, czyli ochotników rosyjskich pełniących służbę pomocniczą u Niemców. 

 

Hitler zakazał odwrotu. Lotnictwo miało stworzyć „most powietrzny” z dostawami, a do Stalingradu miał być wybity korytarz z zewnątrz. W międzyczasie 35 tys. rannych i chorych ewakuowano drogą lotniczą. Niestety, zamiast 700 ton dostaw dziennie, Luftwaffe dostarczała średnio po 100 ton. 6. Armia zaczęła głodować, kończyła się amunicja i paliwo. 12 grudnia ruszyła odsiecz dla Stalingradu – operacja „Burza Zimowa”. Po 2 tygodniach ciężkich walk, niemieckie natarcie załamało sìę. 10 stycznia 1943 roku Armia Czerwona rozpoczęła operację „Pierścień”: 212 tys. Rosjan uderzyło na „kocioł”. 6. Armia, choć wyczerpana i pozbawiona dosłownie wszystkiego, stawiała rozpaczliwy opór w ruinach Stalingradu aż do 2 lutego. Wtedy poddały się ostatnie niedobitki. 

 

Straty wojsk III Rzeszy były katastrofalne – około 100 tysięcy w niewoli, a 60 do 70 tysięcy zginęło lub zmarło, 40 tysięcy zostało rannych, a ponad 30 tysięcy zaginęło bez wieści. Straty Rosjan też nie były małe. Tylko w ostatniej operacji „Pierścień” stracili prawie 50 tys. żołnierzy, a w całej operacji stalingradzkiej niemal pół miliona. Stalingrad to punkt zwrotny II wojny światowej: III Rzesza zaczęła tracić inicjatywę na Wschodzie, zachwiała się też lojalność sojuszników Hitlera, którzy ponieśli w ostatnim półroczu bardzo ciężkie straty: sami tylko Rumuni około 110-160 tysięcy.