Bitwa o Port Artur

(30 lipca 1904 - 2 stycznia 1905 roku)

W latach 1898-1904 Port Artur w Chinach był głównym portem floty rosyjskiej na Pacyfiku.5-miesięczne oblężenie miasta było kluczową bitwą wojny Rosji z Japonią w latach 1904-1905. Twierdzę obsadzało na stałe 38 tys. żołnierzy rosyjskich: ostatecznie 50 tysięcy oraz 338 baterii artylerii (646 środków artyleryjskich). Eskadra kotwicząca w porcie to m.in. 7 pancerników i 6 krążowników oraz  25 niszczycieli. Japońska 3. Armia liczyła prawie 100 tys. żołnierzy i 384 środki artyleryjskie. Flota japońska to 6 pancerników, 14 krążowników i 35 niszczycieli. 
 
Wojska japońskie usiłowały zakończyć kampanię w stylu blitzkriegu, bez wikłania się w przewlekłe walki pozycyjne. Niestety, armia rosyjska 26 lipca 1904 roku stworzyła dość stabilny front na dalekim przedpolu twierdzy, powstrzymując tym samym dalszy marsz japońskiej 3. Armii. W efekcie niemal nieprzerwanych uderzeń japońskich, Rosjanie zostali  zmuszeni 30 lipca na skrócenie frontu i odwrót na bliskie zaplecze twierdzy. Blokując Port Artur, także na morzu, 12 sierpnia wojska japońskie zajęły po ciężkich walkach linię wzgórz na podejściach do portu. Niebawem artyleria japońska rozpoczęła bombardowanie portu. 
 
Pierwsza próba szturmu miasta z marszu została podjęta 7 sierpnia. Po 24h natarcie próbne załamało się. To był dopiero początek. Po staranniejszym przygotowaniu, 3. Armia uderzyła po raz drugi 19 sierpnia. Krwawe walki trwały 6 dni i nocy. Japońska 3. Armia wykrwawiła się w nich: straciła aż 1/3 sił, to jest około kilkunastu tysięcy zabitych i rannych.  Rosjanie tylko kilka tysięcy. W rezultacie armia japońska musiała przejść do regularnego oblężenia. Drugi wielki szturm nastąpił 15 września. Tym razem zaciekłe walki trwały aż 2 tygodnie. Opór Rosjan był niemal fanatyczny. 30 września podliczono straty – 8 tys. Japończyków i 2 tys. żołnierzy carskich. Cały czas rosło natężenie artyleryjskiej kanonady. A potem przyszły kolejne nieudane szturmy – 30 października i 26 listopada. Między 27 listopada a 5 grudnia toczyły się ciężkie walki o tzw. Górę Wysoką. Rosjanom nie udało się usunąć z niej Japończyków, choć Ci ostatni ponieśli potworne straty – 12 tys. ofiar. Rosyjski opór zaczął stopniowo słabnąć, a mury fortów, bombardowanych z odległości tylko 4000 metrów, zaczynały się kruszyć. Nadchodził koniec. Od 10 grudnia napór japońskiej 3 Armii już nie ustawał. 2 stycznia 1905 roku, po 5-miesięcznym oblężeniu, Port Artur skapitulował. Zginęło lub zmarło prawie 60 tys Japończyków, a drugie tyle było rannych i 31 tys Rosjan. Reszta dostała się do niewoli.