Bitwa o Dardanele

(19 lutego 1915 - 9 stycznia 1916 roku

Główną przyczyną operacji dardanelskiej wojsk Ententy była chęć uzyskania dostępu do sprzymierzonej Rosji. Zajęcie Dardaneli i Stambułu miało początkowo spocząć na barkach floty angielskiej i francuskiej (31 pancerników i 27 krążowników). Cieśninę Dardanele strzegło 11 tureckich fortów nadbrzeżnych, dziesiątki doskonale zamaskowanych baterii artylerii (200 środków artyleryjskich) i pola minowe (10 zapór z 400 minami). 19 lutego 1915 roku artyleria okrętowa Ententy rozpoczęła bombardowanie. Artyleria turecka odpowiedziała natychmiast. Po całym dniu kanonady, flota aliancka odłynęła. Potem scenariusz zaczął się powtarzać – 25 lutego, 1-2 marca i 5-8 marca. 18 marca eskadra sprzymierzonych przeprowadziła szturm frontalny. Z katastrofalnym skutkiem. Artyleria i pola minowe zatopiły 2 francuskie i 3 angielskie pancerniki.

24 kwietnia 1915 roku na Półwysep Gallipoli uderzyło 77 tys. żołnierzy Ententy. Twardy opór stawiła im 84-tysięczna turecka 5. Armia. Po 4 dniach bardzo ciężkich i krwawych walk, wybite zostały dwa przyczółki inwazyjne. Dalsze próby ich poszerzenia, zakończyły się fiaskiem. Na froncie rozgorzała wyczerpująca wojna okopowa trwająca 8 długich miesięcy. Podejmowane próby uderzeń w Zatoce Sulwa (6-21 sierpnia) doprowadziły do 60 tysięcy zabitych i rannych. W tej sytuacji rząd w Londynie postanowił przerwać operację. 8 grudnia rozpoczęła się stopniowa ewakuacja z półwyspu trwająca miesiąc, do 9 stycznia 1916 roku. Tak zakończyła się największa operacja desantowa I wojny światowej. W wyniku trwających 8 miesięcy walk zginęło 44 tys. Anglików i Francuzów, a 165 tysiace zostało rannych oraz 87 tys. żołnierzy tureckich poległych i około 100 tysięcy rannych. Bitwa przyniosła klęskę Ententy.